හවායි දූපත් වල හෙලිකොප්ටරයකින් සතියට මදුරුවන් ලක්ශ ගානක් අතහරින්නේ ඇයි?

වඳවී යාමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති දුර්ලභ පක්ෂීන් බේරා ගැනීමේ අවසාන උත්සාහයක් ලෙස හවායි හි හෙලිකොප්ටර් මගින් මිලියන ගණනක් මදුරුවන් මුදා හරිනු ලැබේ.

1800 ගණන්වල යුරෝපීය සහ ඇමරිකානු නැව් මගින් ප්‍රථම වරට හඳුන්වා දුන් මදුරුවන් විසින් ගෙන යන මැලේරියාවෙන් දූපත් සමූහයට ආවේණික, දීප්තිමත් වර්ණ සහිත මී පැණි කුරුලු පක්ෂීන් මිය යමින් සිටිති. රෝගයට ප්‍රතිශක්තියක් නොමැතිව පරිණාමය වී ඇති මෙම පක්ෂීන්ට එක දෂ්ට කිරීමකින් පසු මිය යා හැකිය.
මී පැණි ක්‍රීපර් විශේෂ තිස් තුනක් වඳ වී ගොස් ඇති අතර ඉතිරිව ඇති විශේෂ 17 න් බොහොමයක් දැඩි ලෙස වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්ව ඇති අතර, කිසිදු පියවරක් නොගතහොත් වසරක් ඇතුළත සමහරක් වඳ වී යා හැකි බවට බියක් පවතී. දැන් සංරක්ෂණවාදීන් අසාමාන්‍ය උපාය මාර්ගයකින් ඔවුන් බේරා ගැනීමට හදිසි උත්සාහයක් දරමින් සිටී: තවත් මදුරුවන් මුදා හැරීම.

සෑම සතියකම හෙලිකොප්ටරයකින් උපත් පාලනයක් ලෙස ක්‍රියා කරන ස්වභාවිකව ඇති වන බැක්ටීරියාවක් සහිත පිරිමි මදුරුවන් 250,000 ක් දුරස්ථ දූපත් සමූහයේ දූපත් වලට හෙළනු ලැබේ. දැනටමත් මිලියන 10 ක් මුදා හැර ඇත.

“වඩාත් ඛේදජනක එකම දෙය නම් [කුරුල්ලන්] වඳ වී ගියත් අපි උත්සාහ නොකළොත් පමණයි. ඔබට උත්සාහ නොකර සිටිය නොහැක,” මවුයි දූපතේ හලෙයාකාලා ජාතික වනෝද්‍යානයේ වන පක්ෂි වැඩසටහන් සම්බන්ධීකාරක ක්‍රිස් වොරන් පැවසීය.

ජාතික වනෝද්‍යාන සේවයට අනුව, කවායි ක්‍රීපර් හෙවත් අකිකිකි නම් මී පැණි ක්‍රීපර්ගේ ගහනය 2018 දී 450 සිට 2023 දී පහ දක්වා පහත වැටී ඇති අතර, කවායි දූපතේ වනයේ ඉතිරිව ඇත්තේ එක් කුරුල්ලෙකු පමණක් බව දන්නා කරුණකි.

මී පැණි ක්‍රීපර්ස් කැනරි වැනි ගීතයක් සහ ඇදහිය නොහැකි විවිධත්වයක් ඇත: සෑම විශේෂයක්ම විශේෂ හොට හැඩයන්ගෙන් පරිණාමය වී ඇති අතර, ගොළුබෙල්ලන්ගේ සිට පලතුරු දක්වා සහ පැණි දක්වා විවිධ ආහාර අනුභව කිරීමට අනුවර්තනය වී ඇත. ඔවුන් පරිසර පද්ධතියේ වැදගත් කොටසක් වන අතර, ශාක පරාගණය කිරීමට සහ කෘමීන් ආහාරයට ගැනීමට උපකාරී වේ.
හවායි පක්ෂීන් කුරුළු මැලේරියාව සමඟ පරිණාමය නොවූ බැවින්, ඔවුන්ට එයට ප්‍රතිශක්තිකරණ ප්‍රතිචාරය ඉතා අල්පය – උදාහරණයක් ලෙස, තද රතු පාට හනි ක්‍රීපර් (‘i’iwi) ආසාදිත මදුරුවෙකු දෂ්ට කළහොත් මිය යාමේ සම්භාවිතාව 90% කි.

ඉතිරි පක්ෂීන් සාමාන්‍යයෙන් ජීවත් වන්නේ මීටර් 1,200-1,500 (අඩි 4,000-5,000) ට වැඩි ඉහළ උන්නතාංශවල වන අතර, එහිදී කුරුළු මැලේරියා පරපෝෂිතයා සහිත මදුරුවන් ජීවත් වන්නේ එය අධික සීතල නිසා නොවේ. කෙසේ වෙතත්, දේශගුණය උණුසුම් වන විට, මදුරුවන් ඉහළ උන්නතාංශවලට ගමන් කරයි.

පර්යේෂකයන් නොගැලපෙන කෘමි තාක්‍ෂණය (IIT) භාවිතා කරන අතර, ඔවුන් සංසර්ගයේ යෙදෙන වල් ගැහැණු සතුන්ගේ බිත්තර පැටවුන් බිහිවීම වළක්වන ස්වභාවිකව ඇති වන බැක්ටීරියාවක් සහිත පිරිමි මදුරුවන් මුදා හැරීම ඇතුළත් වේ.
ගැහැණු මදුරුවන් එක් වරක් පමණක් සංසර්ගයේ යෙදෙන අතර, අදහස නම් කාලයත් සමඟ මෙය සමස්ත ජනගහනය අඩු කරන බවයි. වොල්බාචියා නම් බැක්ටීරියාව බොහෝ කෘමීන් තුළ ස්වභාවිකව ජීවත් වන අතර, එම වොල්බාචියා වික්‍රියාව ඇති සහකරුවන් සමඟ පමණක් ශක්‍ය පැටවුන් බිහි කළ හැකිය.

චීනයේ සහ මෙක්සිකෝවේ මදුරු ගහනය අඩු කිරීම සඳහා මෙම තාක්ෂණය සාර්ථකව භාවිතා කර ඇති අතර, කැලිෆෝනියාවේ සහ ෆ්ලොරිඩාවේ වැඩසටහන් අඛණ්ඩව සිදු කෙරේ. මදුරු ගහනය සාමාන්‍යයෙන් වේගයෙන් ඉහළ යන ගිම්හානයේදී මෙම වැඩසටහනේ කාර්යක්ෂමතාව පැහැදිලි විය යුතුය.
මෙම ව්‍යාපෘතිය මෙහෙයවනු ලබන්නේ එක්සත් ජනපද ජාතික වනෝද්‍යාන සේවය, හවායි ප්‍රාන්තය සහ මවුයි වනාන්තර කුරුළු ප්‍රතිසාධන ව්‍යාපෘතිය ඇතුළු කණ්ඩායම් සන්ධානයක් විසින් වන අතර එය “කුරුල්ලන් නොවේ, මදුරුවන්” යන බැනරය යටතේ ක්‍රියාත්මක වේ.

ක්වීන්ස්ලන්ත විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය නයිජල් බීබේ, IIT තාක්‍ෂණය අනෙකුත් මදුරු විශේෂ මත ක්‍රියා කරන ආකාරය පිළිබඳව පර්යේෂණ කළේය. “ඉලක්කගත නොවන විශාල බලපෑම් ඇති පළිබෝධනාශක භාවිතා කිරීමට වඩා එය බෙහෙවින් හොඳය. විශේෂයෙන් තීරණාත්මක විශේෂ සංරක්ෂණය වැනි දේවල් සඳහා,” ඔහු පැවසීය.

කෙසේ වෙතත්, මදුරුවන් දිගු කාලීනව තුරන් කිරීම අභියෝගාත්මක බව ඔහු තවදුරටත් පැවසීය, විශේෂයෙන් ප්‍රධාන භූමි රටවලට. “භූ දර්ශනයට නැවත සංක්‍රමණය වීම වැළැක්විය නොහැකි නම් මුලිනුපුටා දැමීම දුෂ්කර විය හැකිය,” ඔහු පැවසීය. “දූපත් මේ සඳහා සුදුසු ය.”

ඉන්දික කෝරාළගේ

මූලාශ්‍ර :Millions of mosquitoes released in Hawaii to save rare birds from extinction” (The Guardian, June 21 2024